Mdina i Rabat, miasto rozdzielone murami.

Niemal dokładnie w sercu wyspy znajdują się miasta Mdina i Rabat. Łatwo je zobaczyć gdyż zostały zbudowane na wzgórzu widocznym niemal z każdego zakątka Malty. Dojazd do nich jest bardzo prosty, wiele autobusów przejeżdża tędy zarówno z Valletty jak i z lotniska. Warto poznać te piękne miasta oddzielone solidnym murem. Więcej o tym co wart zobaczyć z Mdinie znajdziesz w kolejnym wpisie

Historia.

Pierwsze ślady osadnictw na tym terenie szacuje się na okres neolityczny. Centralne położenie miasta oraz jego strategiczne położenie na wzgórzu sprawiło, że przez wiele wieków miasto było stolicą wyspy.

Osadę, która została przekształcona w miasto i stolicę, wybudowali Fenicjanie ok 1400 r. p.n.e. Następnie władali nim Grecy, po nich Kartagińczycy.Po ich panowaniu pozostały wykopaliska archeologiczne.

Rzymianie

Około 200 r p. n.e. Rzymianie zdobyli wyspę i ustanowili tu swoja prowincję. Znając strategiczne położenie Malty na Morzu Śródziemnym niemal w centrum Imperium Rzymskiego, można się domyślać jak szybko bogacili się jej mieszkańcy na handlu, w tym na handlu niewolnikami z Afryki. Mieszkańcy mieli znaczącą autonomię, swój własny samorząd. W imieniu Imperium Rzymskiego wyspą zarządzał gubernator. W tym okresie nastąpił rozkwit miasta, będącego siedziba gubernatora. Na jego potrzeby wybudowano pałac, utworzono place i potrzebną zabudowę. Bogacący się mieszkańcy na wzór obywateli Rzymu budowali piękne domostwa i potrzebną infrastrukturę.

Ponieważ w czasach rzymskich nie wolno było chować zmarłych w obrębie miasta, na jego obrzeżu na terenie obecnego Rabatu zbudowano katakumby, które służyły mieszkańcom prze kilka wieków.

Z Mdiną związana jest również opisana w Biblii historia św. Pawła, który obecnie jest patronem wyspy i miasta. Gdy święty był przewożony statkiem z Jerozolimy do Rzymu na swój proces, statek zatonął. Uratowani rozbitkowie wylądowali na jednej z maltańskich plaż (najprawdopodobniej plaży Św. Pawła ale są też badania mówiące o plaży Św. Tomasza). Mieszkańcy chcąc pomóc ocalałym pomogli rozpalili ogniska by mogli się oni osuszyć. Rozgrzewające się kamienie wypłoszyły żmiję, która ukąsiła Świętego Pawła. Gdy okazało się, że śmiertelnie trujący jad nie zaszkodził świętemu, maltańczycy uznali go za świętego. Następnie trafił on przed oblicze gubernatora Publiusz, który gościł go przez 3 miesiące. Jaka była to gościna może świadczyć Grota Św. Pawła, którą można zwiedzać w Rabacie. Moim zdaniem święty był raczej więźniem niż gościem, a przynajmniej do czasu gdy uzdrowił on ojca Publiusza oraz innych mieszkańców wyspy. Wówczas gubernator nawrócił się na chrześcijaństwo i został pierwszym biskupem Malty, a Św. Paweł zamieszkał w pałacu, który znajdował się w obecnym miejscu Katedry Św. Pawła w Mdinie.

Mdina panorama z murów miejskich

Wczesne średniowiecze

Okres rzymski trwał do V wieku, gdy nastała era Wandalów, a niedługo po nich Gotów. Po podbiciu Malty przez wojska arabskie ok 870 roku miastu nadano nową zabudowę. Część miejską otoczono potężnymi murami tworzą obecny obrys Mdiny (Medina) co oznacza po arabsku miasto. Wszystkie zabudowania, które znalazły się poza murami utworzyły drugie miasto Rabat co oznacza podmiejski. Taki podział przetrwał do dnia dzisiejszego, co zrozumiałe ograniczona murami Mdina była wielokrotnie przebudowywana, jedynie w obrębie murów. Natomiast Rabat znacznie powiększył swój teren. Więcej o tym co wart zobaczyć z Rabacie znajdziesz w kolejnym wpisie.

Pomimo odbicia Malty z rąk arabskich przez Normanów w obu miastach nie zaszły większe terytorialne zmiany. Rozbudowali oni arabskie mury, poszerzyli i pogłębili fosę. Obronne mury świetnie nadawały się do obrony podczas licznych najazdów piratów, więc mieszkańcy chronili się w stolicy. W okresie średniowiecza Mdina pełniła funkcję stolicy wyspy, zarówno pod względem administracyjnym jak i kulturalnym.

Mdina dawna fosa

Zakon Kawalerów Maltańskich

Wszystko zmieniło się po 1530 roku, gdy Zakon Joanitów otrzymał Maltę od króla Karola V jako miejsce swojej nowej siedziby. Zakonnicy postanowili osiedlić się bliżej morza i wybudowali miasto – twierdzę Vallettę. Nastąpiło to po Wielkim Oblężeniu wyspy przez Turków, którzy nieudanie próbowali zająć Maltę w 1565 roku. Nowa stolica wraz z Trójmiastem stała się niezdobytą twierdzą. Jej ogrom robi wrażenie nawet dziś. w 1571 roku Wielki Mistrz przeniósł stolicę do Valletty, a Mdina zaczęto nazywać Starym Miastem. Wiele znamienitych rodów wraz z zakonnikami przeniosło się do Valletty lecz część arystokracji pozostało w dawnej stolicy.

Katedra Św. Pawła w Mdinie

Większość zabytków rzymskiej i średniowiecznej świetności Mdiny uległo zniszczeniu w trakcie trzęsienia ziemi w 1693 roku. Misto zostało odbudowane w stylu barokowym, zachowało swoje wąskie i kręte uliczki, przyległe strzeliste domostwa, nową katedrę i place.

Przez kolejne wieki w Mdinie niewiele się zmieniło, Rabat nie będąc ograniczonym murami powiększał swój teren aż do dzisiejszych czasów.